Per­soon­lijk heb ik met de far­ma­ceutis­che indus­trie een tweeslachtige relatie, noem het gerust een haat-liefde­v­er­houd­ing. Enerz­i­jds dank ik mijn lev­en aan de vrucht­en van art­senijkundig onder­zoek, medici­jn­pro­duc­tie en –dis­trib­u­tie, anderz­i­jds roept de per­verse inhaligheid in deze bedri­jf­s­tak bij mij pure wal­ging op, wat ook weer niet goed is voor de gezondheid.

In de ruim drie decen­nia dat wij doende zijn een ade­quaat antwo­ord te for­muleren op de aidspan­demie – tot dusver een redelijk suc­cesvolle ambitie – hebben we vaak oog in oog ges­taan met de januskop van de far­ma­ceutis­che indus­trie. Bondgenoot en tegen­str­ev­er, part­ner en sabo­teur, maîtresse en souteneur.

De relatie tussen de far­ma­ceutis­che indus­trie en organ­isaties zoals Aids­fonds die moeten opkomen voor pub­lieke gezond­heid en welz­i­jn van mensen met hiv, is in essen­tie amoreel: een con­tract op wed­erz­i­jds gebruik. Een quid pro quo waar­bij de belangenor­gan­isatie spon­sorgeld ont­vangt voor pro­jecten en pro­ducten en waar de far­ma­ceut een humaan mom­bakkes en burg­er­lijke ged­wee­heid voor terugkri­jgt. Wij doen dankbaar alsof het om belan­geloze vri­jgevigheid voor het goede doel gaat, de andere par­tij mag in ruil bij de aan­deel­houd­er goede sier mak­en met zijn opge­po­et­ste ima­go van maatschap­pelijke betrokkenheid. 

Hoe flin­ter­dun de plot van dit schi­jn­heilige toneel­stuk­je is hebben we kun­nen zien toen een Aids­fonds-del­e­gatie bij Gilead een coulante opstelling inza­ke PrEP ging bepleit­en, maar zich telken­male met een kluit­je in het riet liet sturen. Hier liet de far­ma­ceut bru­taal zien wie in deze relatie de broek aan­heeft. Geen belang­stelling. Doei. Ga maar gauw braaf een softe test­cam­pagne ‘ontwikke­len’, we mak­en het geld mor­gen over.

Tot zover niks nieuws onder de zon. Maar toen Gilead van de zomer zijn hand over­speelde en ver­leng­ing van het ver­lopen patent op Tru­va­da™ wilde afd­win­gen, veran­derde het een­z­i­jdig de huwelijkse voor­waar­den. Het wijzigde zijn posi­tie van amoreel naar immoreel. En dat, jon­gens en meis­jes, is onacceptabel.

Dat heeft de directeur van Aids­fonds goed gezien. Terecht dat ze een spon­sor­con­tract niet meer van een handteken­ing voorzag. Met zo’n onbe­trouw­bare par­tij doe je voor­lop­ig geen zak­en. Eerst maar eens een har­tig woord­je wis­se­len en diep in het stof lat­en bijten. Quid quo pro. Voor wat hoort wat.

Ik hou nor­maal gespro­ken niet van leed­ver­maak, maar sinds vorige week loop ik toch met een vette gri­jns rond. Vanaf van­daag heeft San­doz gener­ieke PrEP in de apotheek liggen voor een zes­de van de Tru­va­da-pri­js en mag Gilead zijn onwel­riek­ende won­den likken: in het PrEP-dis­cours heeft het zich voor­lop­ig (en waarschi­jn­lijk voor­goed) buiten­spel geplaatst. Net goed. Dikke doei. Phar­ma is a bitch.

Antony Oomen
29.X/2017
Amsterdam

Last updated 12/02/2018