Professor Joep Lange pleitte sinds 2011 voor PrEP; sindsdien hebben ongeveer 6.000 mensen in Nederland te horen gekregen dat zij hiv hebben.
Tegenwoordig kun je prima met hiv leven, ook omdat wetenschappelijk bewezen is dat mensen met hiv het virus niet meer kunnen doorgeven als het niet meer aantoonbaar is in het bloed, maar het stigma op het hebben van hiv blijft enorm en bezorgt mensen met hiv een flink aantal kleine en grote hoofdbrekens.
PrEP is een van de manieren om ervoor te zorgen dat mensen geen hiv hoeven oplopen en is daarmee ook een van de vitale onderdelen van wat we combinatiepreventie noemen en waarmee we het aantal nieuwe hiv-infecties drastisch kunnen laten slinken. Steden als San Francisco en Londen hebben dat op spectaculaire wijze al laten zien.
PrEP-gebruikers rapporteren naast minder angst voor seks ook meer bewustwording rondom hun seksuele en mentale gezondheid, zeker als ze zich elke drie maanden laten testen op soa’s.
PrEP is daarmee een win-win situatie, zowel voor de individuele gebruiker als de samenleving in zijn totaal. Toch is PrEP nog niet voor iedereen die er baat bij heeft beschikbaar en kun je nog niet overal in Nederland terecht voor de noodzakelijke PrEP-zorg. De stand van zaken per december 2017.
De lange weg van PrEP naar het zorgpakket
Terwijl in Amerika de PrEP-revolutie al sinds 2012 aan de gang is, blijkt dat Europa grote aarzelingen kent. Eerst in het erkennen van de voordelen die PrEP met zich meebrengt, dan in het erkennen van PrEP door het Europese Geneesmiddelenbureau om Truvada toe te laten als hiv-preventiemiddel op de Europese markt. Dat laatste gebeurde eindelijk in juli 2016. Vanaf dat moment nam de druk op de politiek toe om PrEP toe te laten in het zorgpakket, zodat zoveel mogelijk mensen zonder problemen voor deze hiv-preventie kunnen kiezen.
Schippers zegt nee
Maar de politiek laat zich niet zomaar overtuigen bleek. Ondanks druk uit het hele veld dat zich in Nederland met hiv-preventie bezighoudt, hield de minister van VWS, Schippers, haar poot stijf. Ook in haar partij, de VVD, schoot het niet op. Men vond dat er eerst advies ingewonnen moest worden bij de Gezondheidsraad, een uiterst traag en frustrerend proces. Naar verwachting komt dat advies in het voorjaar van 2018 uit, en als positief, kan het dan nog wel tot 2019 duren voordat PrEP in het zorgpakket een feit is.
PrEP nog steeds te duur
En dat terwijl andere Europese landen al overstag zijn. In Frankrijk, Schotland, Noorwegen, Portugal en België kun je kosteloos, of tegen een minimale vergoeding PrEP op recept krijgen. De situatie in Nederland was tot afgelopen november erbarmelijk: tegen de 600 euro kostte een dagelijkse dosis PrEP per maand; inmiddels kun je voor 99,50 euro per maand dagelijks PrEP slikken via de Plus Apotheken, maar voor veel mannen is dit ook nog te duur. Zeker als je via semi-illegale weg voor minder dan 35 euro een potje met dertig pillen uit Thailand, India of Zuid Afrika kunt importeren.
GGD’en bereiden zich voor op PrEP-zorg
Als je PrEP slikt (of gaat slikken) is het belangrijk om je elke drie maanden te laten testen op hiv en andere soa’s. Ook moet je laten controleren hoe je nieren met PrEP omgaan. De GGD Amsterdam heeft hier de afgelopen twee jaar veel ervaring in opgedaan door middel van het onderzoek AmPrEP, waar 374 mannen en 2 transvrouwen aan deelnemen. Afgelopen zomer stelde de Amsterdamse gemeenteraad geld beschikbaar zodat GGD Amsterdam ook PrEP-zorg kan bieden aan 250 extra mensen die niet aan dit onderzoek meedoen, maar wel PrEP slikken. Inmiddels is er een project gestart om ook andere GGD’en en huisartsen voor te bereiden op de komst van PrEP, zodat overal in Nederland vanaf 2018 goede PrEP-zorg geleverd kan worden.
PrEPnu zat niet stil de afgelopen jaren
Vanaf moment één was duidelijk wat de doelstellingen van PrEPnu waren: strijden om PrEP vergoed te krijgen met de zorg die erbij hoort, en zoveel mogelijk mannen informatie geven over PrEP waar ze mee uit de voeten kunnen.
Voor up to date informatie over PrEP en PrEP-zorg kun je terecht op onze website en op onze social media, maar PrEPnu komt ook naar je toe. Zo staan we op festivals als Milkshake en beurzen als het nationaal Soa*Hiv*Seks congres in de Beurs van Berlage, hebben we stands op mannenfeestjes als Funhouse XL en Bear Necessity, geven we voorlichtingen en doen we mee aan informatieavonden in het land.
Informatieworkshops
Steeds meer mannen zijn nieuwsgierig naar PrEP en hoe je het kunt krijgen. PrEPnu is daarom afgelopen jaar begonnen met informatieworkshops op zaterdagmiddag waarbij altijd één van onze drie artsen aanwezig is om ook gedetailleerd op medische vragen in te gaan. In januari 2018 beginnen we ook met één avondworkshop in de maand.
PrEPnu geeft informatie over hoe PrEP te krijgen uit het buitenland en we hebben er zelf voor gezorgd dat de Plus Apotheken in contact kwam met de fabrikant van de goedkopere PrEP waardoor je nu voor 100 euro een maand pillen kunt krijgen in Nederland. Daarnaast helpt PrEPnu mannen ook op weg om via goedkopere wegen aan PrEP te komen. PrEPnu werkt samen met de GGD Amsterdam en met de Aids Healthcare Foundation om ervoor te zorgen dat mannen de juiste PrEP-zorg krijgen.
2018 wordt een beslissend jaar
Niet alleen komt het advies van de Gezondheidsraad eraan, maar ook de wereldwijde hiv/aids caravaan die in juli voor hun grote tweejaarlijkse congres in Amsterdam neerstrijkt. Het is ondenkbaar dat de Gezondheidsraad negatief gaat adviseren, en met de ogen van de wereld op Nederland gericht in juli, is de verwachting dat de Nederlandse overheid mooie sier zal willen maken door dan aan te kondigen dat Nederland ook op de PrEP gaat.
In 2018 zal PrEPnu actief blijven in het adviseren van mannen over hoe voor een redelijke prijs aan hun PrEP te komen en hoe hun PrEP-zorg voor elkaar te krijgen. Hoewel vrijwel elke homoman in Nederland nu wel gehoord heeft van PrEP, zal goeie informatie over PrEP en PrEP-zorg een belangrijke taak blijven van PrEPnu in het komende jaar. In ieder geval tot het moment dat de Nederlandse gezondheidszorg zijn zaakjes volledig op orde heeft.
Hoe staat het ervoor met PrEP in Nederland?
Wat gaat er gebeuren in 2018?
